ไตรสิกขา

 ไตรสิกขา

ไตรสิกขา หรือ สิกขา3 หมายถึง หลักการปฏิบัติ 3 ประการ ในพระพุทธศาสนา ที่ชาวพุทธทั้งหลาย ทั้งสมณ และ ฆารวาส จะต้องศึกษา จะต้องเรียนรู้ และ นำไปปฏิบัติ เพื่อเป็นการอบรมตนเอง เป็นการฝึกหัดตนเอง ทั้งทางกาย ทางวาจา ทางจิตใจ และ ทางปัญญา ให้ได้เข้าถึงธรรม ให้ได้รู้แจ้งในธรรม

ไตรสิกขา ทั้ง 3 ประการ ประกอบไปด้วย

      1.อธิสีลสิกขา

       2.อธิจิตตสิกขา

       3.อธิปัญญาสิกขา

1.อธิสีลสิกขา หมายถึง หลักในการปฏิบัติทางความประพฤติ หรือ หลักในการฝึกหัดทางความประพฤติ เป็นการปฏิบัติ เป็นการฝึกหัด เพื่อให้ความประพฤติ เป็นไปตามปกติแห่งธรรม เป็นไปอย่างถูกต้องตามครรลองครองธรรม ซึ่งก็คือ การฝึกตนให้ มีความประพฤติที่ดี ทั้งทางกาย และ ทางวาจา สามารถรักษากาย รักษาวาจา ให้เรียบร้อย สามารถควบคุมกาย ควบคุมวาจา ให้ตั้งอยู่ในความดีงาม ให้ตั้งอยู่ในความสุจริต ละเว้นจากการประพฤติไม่ดี ละเว้นจากการประพฤติชั่วทั้งปวง

ข้อประพฤติหลัก ในการฝึกหัดทางความประพฤตินี้ ก็คือ การรักษาศีลอย่างจริงจัง

2.อธิจิตตสิกขา หมายถึง หลักในการปฏิบัติทางจิต หรือ หลักในการฝึกหัดทางจิต เป็นการปฏิบัติ เป็นการฝึกหัด เพื่อให้จิตมีความตั้งมั่น ให้จิตมีความสงบแน่วแน่ ไม่มีความฟุ้งซ่าน มีความเข้าใจในตนเอง มีความเข้าใจในผู้อื่น ฝึกหัดให้จิตเกิดคุณธรรมที่ดี ไม่คล้อยตามกิเลสทั้งหลายที่เข้ามายั่วยุ จนทำให้เกิดการยึดติดกับสิ่งต่างๆ ยึดติดในเวทนา ยึดติดกับ ความรู้สึกสุข ความรู้สึกทุกข์

ข้อประพฤติหลัก ในการฝึกหัดทางจิตนี้

ก็คือ การฝึกสมาธิ การฝึกบำเพ็ญสมถกรรมฐาน ด้วยความสมบูรณ์ของการปฏิบัติรักษาศีล

3.อธิปัญญาสิกขา หมายถึง หลักในการปฏิบัติทางปัญญา หรือ หลักในการฝึกหัดทางปัญญา เป็นการปฏิบัติ เป็นการฝึกหัด เพื่อให้ปัญญาเกิดความรู้แจ้ง ทั้งในด้าน ความรู้ ความเข้าใจ การใช้เหตุผล การแยกแยะ คุณ-โทษ ถูก-ผิด ดี-ชั่ว สามารถที่จะ จัดสรร จัดการ ความรู้ต่างๆ ได้อย่างถูกต้องเหมาะสม สามารถมองเห็นสิ่งต่างๆได้ ตามความเป็นจริง ตามที่ควรจะเป็น

ข้อประพฤติหลัก ในการฝึกหัดทางปัญญานี้ ก็คือ การบำเพ็ญ วิปัสสนากรรมฐาน เพื่อบรรลุวิชชา 8

ไตรสิกขา ทั้ง 3 ประการนี้ ส่วนใหญ่แล้ว จะคุ้นเคยกัน โดยการเรียกกันอย่างง่ายๆว่า ศีล สมาธิ ปัญญา นั่นเอง